Viện kiểm sát nhân dân tỉnh Gia Lai
Hành vi của Nguyễn Văn A có phạm tội “Trộm cắp tài sản” không?
Qua thực tiễn công tác thực hành quyền công tố, kiểm sát gải quyết tin báo, tố giác tội phạm và kiến nghị khởi tố của Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an huyện D đối với Nguyễn Văn A về hành vi trộm cắp tài sản còn có nhiều quan điểm khác nhau về việc A có phạm tội “Trộm cắp tài sản” không. Tác giả xin được trao đổi như sau:
Nội dung vụ việc:
Ngày 25/3/2021, Nguyễn Văn A (sinh ngày: 25/9/2004, trú: thôn A, xã B, huyện D, tỉnh G) thực hiện hành vi trộm cắp tài sản với số tiền 800.000 đồng. Ngày 03/4/2021 A bị Công an xã B phạt vi phạm hành chính với số tiền 750.000đ (bảy trăm năm mươi ngàn đồng).
Đến ngày 04/5/2021, A chưa chấp hành việc nộp phạt vi phạm hành chính thì tiếp tục thực hiện hành vi trộm cắp tài sản với số tiền 1.200.000 đồng và bị bắt quả tang.
Như vậy, có khởi tố A hay không về tội “Trộm cắp tài sản” theo quy định tại điểm a khoản 1 Điều 173 Bộ luật hình sự, có hai luồng quan điểm như sau:
Quan điểm thứ nhất: Không khởi tố A về tội “trộm cắp tài sản” theo quy định tại điểm a khoản 1 Điều 173 Bộ luật Hình sự, vì:
A thực hiện hành vi trộm cắp tài sản vào ngày 25/3/2021 (lúc này A mới 16 tuổi 06 tháng) và bị xử phạt vi phạm hành chính vào ngày 03/4/2021. Vì A bị xử phạt vi phạm hành chính khi mới hơn 16 tuổi nên không tính là tiền sự để xác định A “đã bị xử phạt vi phạm hành chính về hành vi chiếm đoạt tài sản mà còn vi phạm” để làm căn cứ khởi tố đối với A về hành vi trộm cắp tài sản thực hiện vào ngày 04/5/2021.
Quan điểm thứ hai: Cần phải áp dụng điểm a khoản 1 Điều 173 Bộ luật Hình sự để khởi tố đối với A về tội “Trộm cắp tài sản” vì:
Mặc dù A bị xử phạt vi phạm hành chính khi mới hơn 16 tuổi. Tuy nhiên, Luật Xử lý vi phạm hành chính, Bộ luật Hình sự và các văn bản quy phạm pháp luật khác không quy định người dưới 18 tuổi bị xử phạt vi phạm hành chính thì được coi là “chưa bị xử lý vi phạm hành chính”. Do đó, phải khởi tố A về tội “Trộm cắp tài sản” theo quy định tại điểm a khoản 1 Điều 173 Bộ luật hình sự mới đúng
Tác giả đồng ý với quan điểm thứ hai, bởi các lẽ sau:
Căn cứ Điều 137 Luật Xử lý vi phạm hành chính năm 2002 được sửa đổi bổ sung năm 2012 thì:
“1. Người chưa thành niên được coi là chưa bị xử phạt vi phạm hành chính nếu trong thời hạn 06 tháng, kể từ ngày chấp hành xong quyết định xử phạt hoặc từ ngày hết thời hiệu thi hành quyết định xử phạt mà không tái phạm.
2. Người chưa thành niên bị áp dụng biện pháp xử lý hành chính nếu trong thời hạn 01 năm, kể từ ngày chấp hành xong quyết định xử lý hoặc từ ngày hết thời hiệu thi hành quyết định xử lý mà không tái phạm thì được coi là chưa bị áp dụng biện pháp xử lý hành chính.”
Căn cứ quy định trên thì người chưa thành niên bị xử phạt vi phạm hành chính thì vẫn bị xem là có tiền sự.
Bên cạnh đó, căn cứ quy định tại mục 1 phần I Thông tư liên tịch số 02/2001/TTLT-TANDTC-VKSNDTC-BCA-BTP ngày 25 tháng 12 năm 2001 về việc hướng dẫn áp đụng một số quy định tại chươngXIV “các tội xâm phạm sở hữu” của Bộ luật Hình sự năm 1999 thì:
“1. Khi áp dụng tình tiết “đã bị xử phạt hành chính về hành vi chiếm đoạt” quy định tại khoản 1 của các điều 137, 138, 139 và 140 BLHS cần chú ý:
1.1. Bị coi là “đã bị xử phạt hành chính về hành vi chiếm đoạt”, nếu trước đó đã bị xử lý bằng một trong các hình thức sau đây về hành vi chiếm đoạt, nhưng chưa hết thời hạn để được coi là chưa bị xử lý mà lại thực hiện một trong các hành vi công nhiên chiếm đoạt tài sản, trộm cắp tài sản, lừa đảo chiếm đoạt tài sản, lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản:
a) Đã bị xử phạt vi phạm hành chính theo đúng quy định của Pháp lệnh xử lý vi phạm hành chính;
b) Đã bị xử lý kỷ luật theo đúng quy định của Điều lệnh, Điều lệ của lực lượng vũ trang nhân dân;
c) Đã bị xử lý kỷ luật theo đúng quy định của cơ quan có thẩm quyền (Ví dụ 1: Một sinh viên trộm cắp của bạn 150.000 đồng và bị phát hiện. Hội đồng kỷ luật của Nhà trường đã xét và người có thẩm quyền đã ra quyết định cảnh cáo toàn trường hoặc đuổi học. Ví dụ 2: Một cán bộ (công chức) trộm cắp tài sản của cơ quan và bị phát hiện. Hội đồng kỷ luật của cơ quan đã xét và người có thẩm quyền đã ra quyết định kỷ luật hạ một bậc lương theo quy định của Pháp lệnh cán bộ, công chức…).
1.2. Hết thời hạn để được coi là chưa bị xử lý là hết thời hạn do pháp luật, Điều lệnh hoặc Điều lệ quy định (Theo quy định tại Điều 10 Pháp lệnh xử lý vi phạm hành chính, trong trường hợp “cá nhân, tổ chức bị xử phạt vi phạm hành chính, nếu quá một năm, kể từ ngày thi hành xong quyết định xử phạt hoặc từ ngày hết hiệu lực thi hành quyết định xử phạt mà không tái phạm, thì được coi như chưa bị xử phạt vi phạm hành chính”). Đối với các trường hợp bị xử lý mà chưa có quy định về thời hạn để hết thời hạn đó, người bị xử lý được coi là chưa bị xử lý, thì thời hạn đó là một năm, kể từ ngày bị xử lý.”
Do đó, hành vi của A thuộc trường hợp đã bị xử phạt vi phạm hành chính về hành vi chiếm đoạt tài sản mà còn vi phạm. Vì vậy, cần phải khởi tố A về tội “Trộm cắp tài sản” quy định tại điểm a khoản 1 Điều 173 Bộ luật Hình sự.
Trên đây, là quan điểm cá nhân tác giả trong quá trình nghiên cứu và áp dụng, mong nhận được ý kiến của quý đồng nghiệp và bạn đọc.
Trân trọng!
Ngày 25/3/2021, Nguyễn Văn A (sinh ngày: 25/9/2004, trú: thôn A, xã B, huyện D, tỉnh G) thực hiện hành vi trộm cắp tài sản với số tiền 800.000 đồng. Ngày 03/4/2021 A bị Công an xã B phạt vi phạm hành chính với số tiền 750.000đ (bảy trăm năm mươi ngàn đồng).
Đến ngày 04/5/2021, A chưa chấp hành việc nộp phạt vi phạm hành chính thì tiếp tục thực hiện hành vi trộm cắp tài sản với số tiền 1.200.000 đồng và bị bắt quả tang.
Như vậy, có khởi tố A hay không về tội “Trộm cắp tài sản” theo quy định tại điểm a khoản 1 Điều 173 Bộ luật hình sự, có hai luồng quan điểm như sau:
Quan điểm thứ nhất: Không khởi tố A về tội “trộm cắp tài sản” theo quy định tại điểm a khoản 1 Điều 173 Bộ luật Hình sự, vì:
A thực hiện hành vi trộm cắp tài sản vào ngày 25/3/2021 (lúc này A mới 16 tuổi 06 tháng) và bị xử phạt vi phạm hành chính vào ngày 03/4/2021. Vì A bị xử phạt vi phạm hành chính khi mới hơn 16 tuổi nên không tính là tiền sự để xác định A “đã bị xử phạt vi phạm hành chính về hành vi chiếm đoạt tài sản mà còn vi phạm” để làm căn cứ khởi tố đối với A về hành vi trộm cắp tài sản thực hiện vào ngày 04/5/2021.
Quan điểm thứ hai: Cần phải áp dụng điểm a khoản 1 Điều 173 Bộ luật Hình sự để khởi tố đối với A về tội “Trộm cắp tài sản” vì:
Mặc dù A bị xử phạt vi phạm hành chính khi mới hơn 16 tuổi. Tuy nhiên, Luật Xử lý vi phạm hành chính, Bộ luật Hình sự và các văn bản quy phạm pháp luật khác không quy định người dưới 18 tuổi bị xử phạt vi phạm hành chính thì được coi là “chưa bị xử lý vi phạm hành chính”. Do đó, phải khởi tố A về tội “Trộm cắp tài sản” theo quy định tại điểm a khoản 1 Điều 173 Bộ luật hình sự mới đúng
Tác giả đồng ý với quan điểm thứ hai, bởi các lẽ sau:
Căn cứ Điều 137 Luật Xử lý vi phạm hành chính năm 2002 được sửa đổi bổ sung năm 2012 thì:
“1. Người chưa thành niên được coi là chưa bị xử phạt vi phạm hành chính nếu trong thời hạn 06 tháng, kể từ ngày chấp hành xong quyết định xử phạt hoặc từ ngày hết thời hiệu thi hành quyết định xử phạt mà không tái phạm.
2. Người chưa thành niên bị áp dụng biện pháp xử lý hành chính nếu trong thời hạn 01 năm, kể từ ngày chấp hành xong quyết định xử lý hoặc từ ngày hết thời hiệu thi hành quyết định xử lý mà không tái phạm thì được coi là chưa bị áp dụng biện pháp xử lý hành chính.”
Căn cứ quy định trên thì người chưa thành niên bị xử phạt vi phạm hành chính thì vẫn bị xem là có tiền sự.
Bên cạnh đó, căn cứ quy định tại mục 1 phần I Thông tư liên tịch số 02/2001/TTLT-TANDTC-VKSNDTC-BCA-BTP ngày 25 tháng 12 năm 2001 về việc hướng dẫn áp đụng một số quy định tại chươngXIV “các tội xâm phạm sở hữu” của Bộ luật Hình sự năm 1999 thì:
“1. Khi áp dụng tình tiết “đã bị xử phạt hành chính về hành vi chiếm đoạt” quy định tại khoản 1 của các điều 137, 138, 139 và 140 BLHS cần chú ý:
1.1. Bị coi là “đã bị xử phạt hành chính về hành vi chiếm đoạt”, nếu trước đó đã bị xử lý bằng một trong các hình thức sau đây về hành vi chiếm đoạt, nhưng chưa hết thời hạn để được coi là chưa bị xử lý mà lại thực hiện một trong các hành vi công nhiên chiếm đoạt tài sản, trộm cắp tài sản, lừa đảo chiếm đoạt tài sản, lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản:
a) Đã bị xử phạt vi phạm hành chính theo đúng quy định của Pháp lệnh xử lý vi phạm hành chính;
b) Đã bị xử lý kỷ luật theo đúng quy định của Điều lệnh, Điều lệ của lực lượng vũ trang nhân dân;
c) Đã bị xử lý kỷ luật theo đúng quy định của cơ quan có thẩm quyền (Ví dụ 1: Một sinh viên trộm cắp của bạn 150.000 đồng và bị phát hiện. Hội đồng kỷ luật của Nhà trường đã xét và người có thẩm quyền đã ra quyết định cảnh cáo toàn trường hoặc đuổi học. Ví dụ 2: Một cán bộ (công chức) trộm cắp tài sản của cơ quan và bị phát hiện. Hội đồng kỷ luật của cơ quan đã xét và người có thẩm quyền đã ra quyết định kỷ luật hạ một bậc lương theo quy định của Pháp lệnh cán bộ, công chức…).
1.2. Hết thời hạn để được coi là chưa bị xử lý là hết thời hạn do pháp luật, Điều lệnh hoặc Điều lệ quy định (Theo quy định tại Điều 10 Pháp lệnh xử lý vi phạm hành chính, trong trường hợp “cá nhân, tổ chức bị xử phạt vi phạm hành chính, nếu quá một năm, kể từ ngày thi hành xong quyết định xử phạt hoặc từ ngày hết hiệu lực thi hành quyết định xử phạt mà không tái phạm, thì được coi như chưa bị xử phạt vi phạm hành chính”). Đối với các trường hợp bị xử lý mà chưa có quy định về thời hạn để hết thời hạn đó, người bị xử lý được coi là chưa bị xử lý, thì thời hạn đó là một năm, kể từ ngày bị xử lý.”
Do đó, hành vi của A thuộc trường hợp đã bị xử phạt vi phạm hành chính về hành vi chiếm đoạt tài sản mà còn vi phạm. Vì vậy, cần phải khởi tố A về tội “Trộm cắp tài sản” quy định tại điểm a khoản 1 Điều 173 Bộ luật Hình sự.
Trên đây, là quan điểm cá nhân tác giả trong quá trình nghiên cứu và áp dụng, mong nhận được ý kiến của quý đồng nghiệp và bạn đọc.
Trân trọng!
Tác giả bài viết: Bùi Ngọc Trung
Ý kiến bạn đọc
Bạn cần đăng nhập với tư cách là Thành viên chính thức để có thể bình luận
Thống Kê Truy Cập
- Đang truy cập35
- Hôm nay9,215
- Tháng hiện tại131,257
- Tổng lượt truy cập16,660,179