1. Qua công tác kiểm sát việc thụ lý, giải quyết vụ án hôn nhân gia đình về “Ly hôn, tranh chấp về con chung” giữa nguyên đơn chị Siu H’D và bị đơn anh Huỳnh Thanh H của Tòa án nhân dân huyện Chư Pưh theo Thông báo thụ lý số 34/TB-TLVA ngày 15 tháng 3 năm 2023, Viện KSND huyện Chư Pưh phát hiện Ủy ban nhân dân xã Ia Phang, huyện Chư Pưh có vi phạm trong hoạt động thực hiện việc đăng ký kết hôn, cụ thể như sau:
Ngày 17/9/2018, Ủy ban nhân dân xã Ia Phang, huyện Chư Pưh thực hiện đăng ký kết hôn cho chị Siu H’D - Sinh ngày 10/3/2000 và anh Huỳnh Thanh H - Sinh ngày 25/10/1986 theo sổ đăng ký kết hôn số 74 ngày 17/9/2018. Tuy nhiên, căn cứ vào các tài liệu, chứng cứ do chị Siu H’D cung cấp cho Toà án như: Giấy khai sinh, căn cước công dân, xác nhận thông tin về nơi cư trú, sổ hộ khẩu, xác định chị Siu H’D - sinh ngày 10/3/2002. Viện KSND huyện Chư Pưh đã tiến hành xác minh tại UBND xã Ia Phang thì cán bộ tư pháp xã đã có sai sót trong quá trình tiếp nhận hồ sơ đăng ký, không kiểm tra kỹ giấy tờ tuỳ thân của chị Siu H’D mà căn cứ vào tờ khai đăng ký kết hôn của chị Siu H’D và anh Huỳnh Thanh H đã thực hiện việc việc đăng ký kết hôn giữa chị Siu H’D và anh Huỳnh Thanh H khi chị H’D chưa đủ tuổi kết hôn, vì tại thời điểm đăng ký kết hôn (ngày 17/9/2018) thì chị Siu H‘D mới 16 tuổi 7 tháng 14 ngày.
Việc Ủy ban nhân dân xã Ia Phang thực hiện việc đăng ký kết hôn giữa chị Siu H’D và anh Huỳnh Thanh H khi chị H’D chưa đủ tuổi kết hôn, đồng thời ghi không đúng năm sinh của chị H’D là trái pháp luật, vi phạm điều kiện kết hôn, quy định tại điểm a khoản 1 Điều 8 Luật Hôn nhân và gia đình năm 2014.
Việc Ủy ban nhân dân xã Ia Phang, huyện Chư Pưh thực hiện việc đăng ký kết hôn giữa chị Siu H’D và anh Huỳnh Thanh H trái pháp luật như đã nêu trên ảnh hưởng đến việc thực hiện các quy định của pháp luật, cũng như tính nghiêm minh của pháp luật; đồng thời, việc đăng ký kết hôn và chung sống với anh H khi chị H’D mới 16 tuổi 7 tháng 14 ngày gây ảnh hưởng đến sức khỏe, thể chất và tinh thần của người phụ nữ khi kết hôn chưa đủ tuổi.Từ đó ảnh hưởng chung đến chủ trương, chính sách của Nhà nước trong việc xây dựng gia đình ấm no, bình đẳng, tiến bộ, hạnh phúc.
Để bảo đảm phòng ngừa vi phạm pháp luật trong hoạt động thực hiện việc đăng ký kết hôn, Viện kiểm sát nhân dân huyện Chư Pưh đã ban hành kiến nghị phòng ngừa số 02/KN-VKS-HNGĐ ngày 25/4/2023, kiến nghị Ủy ban nhân dân xã Ia Phang, huyện Chư Pưh xử lý vi phạm nêu trên và thực hiện một số nội dung tăng cường kiểm tra việc thực hiện chức năng, nhiệm vụ của cán bộ, công chức. Tập trung đẩy mạnh công tác tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật về hôn nhân và gia đình cho nhân dân...
2. Qua công tác kiểm sát việc thụ lý, giải quyết vụ án Kinh doanh thương mại “Tranh chấp hợp đồng tín dụng” giữa nguyên đơn: Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam (địa chỉ: 02 Láng Hạ, quận Ba Đình, TP. Hà Nội) với bị đơn: Công ty TNHH MTV Vân Đô (địa chỉ: Thôn Hòa Lộc, xã Ia Phang, huyện Chư Pưh, tỉnh Gia Lai do Tòa án nhân dân huyện Chư Pưh thụ lý giải quyết theo Thông báo thụ lý số 02/2022/TLST-KDTM ngày 24/10/2022, Viện KSND huyện Chư Pưh phát hiện Chủ tịch và Phó Chủ tịch UBND xã Ia Phang có vi phạm trong việc thực hiện chứng thực hợp đồng thế chấp quyền sử dụng đất cụ thể như sau:
Công ty TNHH Một thành viên Vân Đô đã ký các Hợp đồng tín dụng với Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam – Chi nhánh huyện Chư Pưh để vay số tiền 4.000.000.000 đồng (bốn tỷ đồng), vợ chồng bà Nguyễn Thị V và ông Huỳnh H đã thế chấp tài sản là quyền sử dụng đất theo Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất số Q 674438 do Ủy ban nhân dân huyện Chư Sê cấp ngày 13/12/1999 để đảm bảo cho khoản vay trên. Theo Hợp đồng thế chấp quyền sử dụng đất và tài sản gắn liền trên đất số 600 ngày 03/11/2014 do ông Nguyễn Văn Đức là chủ tịch UBND xã Ia Phang và Phụ lục bổ sung, sửa đổi hợp đồng thế chấp quyền sử dụng đất và tài sản gắn liền trên đất số 01/PLHĐTC ngày 27/10/2017 do ông Huỳnh Ngọc Nhi là Phó chủ tịch UBND xã Ia Phang chứng thực.
Tuy nhiên, theo Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất số Q 674438 do Ủy ban nhân dân huyện Chư Sê cấp ngày 13/12/1999 cấp cho “Hộ ông Huỳnh H”. Như vậy, quyền sử dụng đất này là tài sản chung của hộ gia đình.
Trong hồ sơ vụ án thể hiện hộ gia đình ông Huỳnh H gồm có: ông Huỳnh H là chủ hộ (hiện đã chết); vợ là bà Nguyễn Thị V và có 05 người con (tính đến thời điểm cấp giấy chứng nhận QSD đất) là chị Huỳnh Thị Thúy K (sinh năm 1985), anh Huỳnh Hoài S (sinh năm 1986), chị Huỳnh Thị Ánh T (sinh năm 1989), chị Huỳnh Thị Bích N (sinh năm 1992) và anh Huỳnh Thái V ( sinh năm 1997). Nhưng tại thời điểm ông Huỳnh H và bà Nguyễn Thị V với Ngân hàng Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam - Chi nhánh huyện Chư Pưh ký Hợp đồng thế chấp quyền sử dụng đất và tài sản gắn liền trên đất số 600 ngày ngày 03/11/2014 và Phụ lục bổ sung, sửa đổi hợp đồng thế chấp quyền sử dụng đất và tài sản gắn liền trên đất số 01/PLHĐTC ngày 27/10/2017 thì chỉ có ông H và bà V ký, còn những người con đã thành niên của ông H và bà V không ủy quyền và trong Hợp đồng thế chấp cũng không có sự tham gia của những người này nhưng vẫn được Chủ tịch và Phó chủ tịch UBND xã Ia Phang chứng thực trong Hợp đồng thế chấp quyền sử dụng đất và tài sản gắn liền trên đất số 600 ngày ngày 03/11/2014 và Phụ lục bổ sung, sửa đổi hợp đồng thế chấp quyền sử dụng đất và tài sản gắn liền trên đất số 01/PLHĐTC ngày 27/10/2017 để đăng ký thế chấp tại Cơ quan quan lý đất đai là vi phạm quy định của pháp luật, làm ảnh hưởng nghiêm trọng đến quyền và lợi ích hợp pháp của các đương sự và của đồng sở hữu chung còn lại. Bởi theo quy định tại Khoản 29 Điều 3 Luật Đất đai năm 2013 thì hộ gia đình sử dụng đất là những người có quan hệ hôn nhân, huyết thống, nuôi dưỡng theo quy định của pháp luật về hôn nhân và gia đình, đang sống chung và có quyền sử dụng đất chung tại thời điểm được Nhà nước giao đất, cho thuê đất, công nhận quyền sử dụng đất; nhận chuyển quyền sử dụng đất.
Việc UBND xã Ia Phang chứng thực trong Hợp đồng thế chấp quyền sử dụng đất và tài sản gắn liền trên đất như trên là vi phạm quy định tại khoản 1 Điều 64 Nghị định số 43/2014/NĐ-CP ngày 15/5/2014 của Chính phủ; khoản 5 Điều 14 Thông tư số 02/2015/TT-BTNMT ngày 27/01/2015 của Bộ Tài nguyên và Môi trường; khoản 1 Điều 9 Thông tư liên tịch số 09/2016/TTLT-BTP-BTNMT ngày 23/6/2016 của Bộ Tư pháp và Bộ Tài nguyên và môi trường “Hướng dẫn đăng ký thế chấp quyền sử dụng đất, tài sản gắn liền với đất”.
Để phòng ngừa vi phạm pháp luật trong việc chứng thực hợp đồng thế chấp Quyền sử dụng đất để đăng ký thế chấp tài sản của UBND xã Ia Phang nói riêng và của UBND cấp xã nói chung. Viện kiểm sát nhân dân huyện Chư Pưh đã ban hành Kiến nghị phòng ngừa số 03/KN-VKS-DS ngày 25/4/2023 kiến nghị Chủ tịch UBND huyện Chư Pưh kiểm tra, chấn chỉnh vi phạm trong công tác chứng thực hợp đồng thế chấp quyền sử dụng đất, xử lý trách nhiệm của những người có liên quan theo chức năng quyền hạn của mình.