Kỹ năng kiểm sát việc tiếp nhận người bị tạm giữ, người bị tạm giam
- Thứ tư - 29/12/2021 19:26
- In ra
- Đóng cửa sổ này
Viện kiểm sát kiểm sát việc tuân theo pháp luật của cơ sở giam giữ, người có thẩm quyền trong việc tiếp nhận người bị tạm giữ, người bị tạm giam nhằm bảo đảm các hoạt động tiếp nhận người bị tạm giữ, người bị tạm giam được thực hiện đầy đủ, kịp thời và đúng pháp luật.
Căn cứ quy định của Điều 16 Luật Thi hành tạm giữ, tạm giam; Điều 3 Thông tư số 33/2017/TT-BCA ngày 19/9/2017 của Bộ Công an Quy định về Tiếp nhận, quản lý người bị tạm giữ, người bị tạm giam, Kiểm sát viên cần phải tiến hành các hoạt động sau đây:
- Kiểm sát việc cơ sở giam giữ thực hiện trách nhiệm tiếp nhận người bị tạm giữ, người bị tạm giam: Trong hoạt động này, Kiểm sát viên cần kiểm sát việc cơ sở giam giữ thực hiện trách nhiệm tiếp nhận người bị tạm giữ, người bị tạm giam 24/24 giờ trong ngày, kể cả ngày nghỉ, ngày lễ, tết theo quy định của Thông tư số 33/2017. Theo đó, khi tiếp nhận người bị tạm giữ, người bị tạm giam, cơ sở giam giữ phải kiểm tra thông tin để xác nhận và tiếp nhận đúng người bị tạm giữ, người bị tạm giam theo lệnh, quyết định của người có thẩm quyền. Như vậy, để tiếp nhận đúng người, cơ sở giam giữ phải tiến hành hoạt động kiểm tra quyết định tạm giữ, lệnh tạm giam, biên bản bắt, quyết định phê chuẩn của VKS và các tài liệu có liên quan. Đối với trường hợp người bị tạm giữ, người bị tạm giam có trẻ em dưới 36 tháng tuổi đi theo thì phải kiểm tra các giấy tờ, tài liệu chứng minh đứa trẻ là con của người được tiếp nhận. Trường hợp tiếp nhận người được điều chuyền từ cơ sở giam giữ khác đến phải kiểm tra quyết định điều chuyển của cơ sở giam giữ nơi chuyển đi, quyết định tạm giữ hoặc lệnh tạm giam và hồ sơ tạm giữ, tạm giam cũng như các tài liệu khác có liên quan như: nhận xét của Trưởng nhà tạm giữ, Giám thị trại tạm giam nơi người bị tạm giữ, người tạm giam chuyền đi (nếu có). Trường hợp tiếp nhận người bị bắt theo quyết định truy nã hoặc lệnh truy nã phải kiểm tra quyết định tạm giữ, lệnh tạm giam (nếu có), quyết định truy nã hoặc lệnh truy nã và hồ sơ, tài liệu khác có liên quan kèm theo, Kiểm sát viên có thể gặp hỏi người đưa vào buồng tạm giữ, tạm giam về những thông tin cá nhân như: Họ, tên, tuổi, nơi cư trú, nghề nghiệp, bị bắt giữ từ ngày nào, do cơ quan nào bắt giữ, lý do bị bắt, giữ,... để đối chiếu với các tài liệu, văn bản có trong hồ sơ tạm giữ, tạm giam được tiếp nhận xem các thông tin này có trùng khớp với nhau không để xác định người bị tạm giữ, tạm giam chính là người trong hồ sơ tạm giữ, tạm giam mà cơ sở giam giữ đang quản lý.
- Kiểm sát việc cơ sở giam giữ thực hiện trách nhiệm tiếp nhận người bị tạm giữ, người bị tạm giam: Trong hoạt động này, Kiểm sát viên cần kiểm sát việc cơ sở giam giữ thực hiện trách nhiệm tiếp nhận người bị tạm giữ, người bị tạm giam 24/24 giờ trong ngày, kể cả ngày nghỉ, ngày lễ, tết theo quy định của Thông tư số 33/2017. Theo đó, khi tiếp nhận người bị tạm giữ, người bị tạm giam, cơ sở giam giữ phải kiểm tra thông tin để xác nhận và tiếp nhận đúng người bị tạm giữ, người bị tạm giam theo lệnh, quyết định của người có thẩm quyền. Như vậy, để tiếp nhận đúng người, cơ sở giam giữ phải tiến hành hoạt động kiểm tra quyết định tạm giữ, lệnh tạm giam, biên bản bắt, quyết định phê chuẩn của VKS và các tài liệu có liên quan. Đối với trường hợp người bị tạm giữ, người bị tạm giam có trẻ em dưới 36 tháng tuổi đi theo thì phải kiểm tra các giấy tờ, tài liệu chứng minh đứa trẻ là con của người được tiếp nhận. Trường hợp tiếp nhận người được điều chuyền từ cơ sở giam giữ khác đến phải kiểm tra quyết định điều chuyển của cơ sở giam giữ nơi chuyển đi, quyết định tạm giữ hoặc lệnh tạm giam và hồ sơ tạm giữ, tạm giam cũng như các tài liệu khác có liên quan như: nhận xét của Trưởng nhà tạm giữ, Giám thị trại tạm giam nơi người bị tạm giữ, người tạm giam chuyền đi (nếu có). Trường hợp tiếp nhận người bị bắt theo quyết định truy nã hoặc lệnh truy nã phải kiểm tra quyết định tạm giữ, lệnh tạm giam (nếu có), quyết định truy nã hoặc lệnh truy nã và hồ sơ, tài liệu khác có liên quan kèm theo, Kiểm sát viên có thể gặp hỏi người đưa vào buồng tạm giữ, tạm giam về những thông tin cá nhân như: Họ, tên, tuổi, nơi cư trú, nghề nghiệp, bị bắt giữ từ ngày nào, do cơ quan nào bắt giữ, lý do bị bắt, giữ,... để đối chiếu với các tài liệu, văn bản có trong hồ sơ tạm giữ, tạm giam được tiếp nhận xem các thông tin này có trùng khớp với nhau không để xác định người bị tạm giữ, tạm giam chính là người trong hồ sơ tạm giữ, tạm giam mà cơ sở giam giữ đang quản lý.
Trực tiếp kiểm sát cơ sở giam giữ
- Kiểm sát việc lập biên bản giao nhận người, tài liệu, hồ sơ kèm theo; việc lập danh sách người bị tạm giữ, người bị tạm giam.
Về nguyên tắc, khi tiếp nhận người bị tạm giữ, người bị tạm giam, cơ sở giam giữ phải làm biên bản giao nhận người, tài liệu, hồ sơ kèm theo và lập danh sách người bị tạm giữ, người bị tạm giam. Vì vậy, Kiểm sát viên cần lưu ý kiểm tra: Biên bản giao nhận người bị tạm giữ, người bị tạm giam có thực hiện theo mẫu không. Đối với biên bản giao, nhận người, ngoài việc phản ánh đầy đủ thông tin về thời gian đối tượng được giao nhận. Đối với danh sách người bị tạm giữ, người bị tạm giam, phải được lập theo mẫu.
- Kiểm sát việc tổ chức khám sức khỏe, kiểm tra thân thể của người bị tạm giữ, người bị tạm giam: Khi tiếp nhận người bị tạm giữ, người bị tạm giam và trẻ em dưới 36 tháng tuổi đi theo (nếu có), cơ sở giam giữ phải tổ chức khám sức khỏe, kiểm tra thân thể của họ. Việc khám sức khỏe do cán bộ y tế của cơ sở giam giữ thực hiện; việc kiểm tra thân thể người bị tạm giữ, người bị tạm giam phải bố trí người cùng giới tiến hành và thực hiện ở nơi kín đáo. Do đó, đối với hoạt động kiểm sát này, Kiểm sát viên cần lưu ý: Trường hợp Nhà tạm giữ không có cán bộ y tế thì sử dụng cán bộ y tế của Công an cấp huyện để khám sức khỏe. Nếu chưa tổ chức khám sức khỏe ngay được thì cán bộ tiếp nhận phải hỏi để ghi biên bản ghi nhận tình trạng sức khỏe của họ. Biên bản ghi nhận tình trạng sức khỏe của người bị tạm giữ, người bị tạm giam phải có chữ ký của người bị tạm giữ, người bị tạm giam và có xác nhận của bên giao theo mẫu, đồng thời trong thời hạn 24 giờ kể từ khi tiếp nhận người bị tạm giữ, người bị tạm giam phải tổ chức khám sức khỏe cho họ.
Khi kiểm sát Phiếu khám sức khỏe người bị tạm giữ, người bị tạm giam, Kiểm sát viên cần lưu ý phần cuối lời tự khai về tiền sử bệnh tật, sử dụng ma túy hay nhiễm HIV/AIDS phải có chữ ký của người bị tạm giữ, người bị tạm giam. Trường hợp họ khai báo là người đồng tính, người chuyền giới thì cần kiểm sát việc khám, kiểm tra về giới tính của họ; trường hợp người bị tạm giữ, người bị tạm giam khai là có thai thì kiểm sát việc cơ quan đang thụ lý vụ án chủ trì, phối hợp với cơ sở giam giữ đưa họ đến cơ sở y tế cấp huyện trở lên thăm khám để xác định tình trạng thai sản.
- Kiểm sát việc chụp ảnh, lập danh bản, chỉ bản và vào số theo dõi người bị tạm giữ, người bị tạm giam: Việc chụp ảnh, lập danh bản, chỉ bản và ghi sỗ theo dõi người bị tạm giữ, người bị tạm giam là thủ tục bắt buộc mà cơ sở giam giữ phải thực hiện để đảm bảo chế độ quản lý giam giữ. Tuy nhiên, thực tế còn có một số trường hợp cơ sở giam giữ chậm hoặc không tiến hành chụp ảnh, lập danh bản, chỉ bản người bị tạm giữ, người bị tạm giam vì cho rằng trong tài liệu do Cơ quan điều tra đã có danh bản, chỉ bản, khi tiếp nhận vào cơ sở giam giữ không cần thiết phải làm thêm thủ tục này. Khi kiểm sát, nếu phát hiện việc chậm hoặc không lập danh bản, chỉ bản thì Kiểm sát viên cần làm rõ nguyên nhân, trách nhiệm đề kháng nghị, kiến nghị yêu cầu cơ sở giam giữ khắc phục vi phạm.
- Kiểm sát việc thực hiện nhiệm vụ phổ biến, hướng dẫn, giải thích quyền nghĩa vụ của người bị tạm giữ, tạm giam và nội quy của cơ sở giam giữ: Khi kiểm sát nội dung này, cần xác định cơ sở giam giữ có phổ biến, hướng dẫn, giải thích quy định của cơ sở giam giữ cho người bị tạm giữ, tạm giam biết ngay sau khi tiếp nhận.
- Kiểm sát việc kiểm tra và xử lý đồ vật người bị tạm giữ, người bị tạm giam mang theo trước khi đưa vào buồng tạm giữ, buồng tạm giam: Căn cứ quy định tại Thông tư số 32/2017/TT-BCA ngày 19/9/2017 Quy định danh mục đồ vật cấm đưa vào buồng tạm giữ, buồng tạm giam và xử lý vi phạm. Cơ sở giam giữ phải thực hiện kiểm tra và xử lý đồ vật người bị tạm giữ, người bị tạm giam mang theo trước khi đưa họ vào buồng tạm giữ, buồng tạm giam. Trường hợp phát hiện người bị tạm giữ, người bị tạm giam có mang theo đồ vật bị cấm thì tùy theo từng trường hợp mà xử lý những vật cấm đã thu giữ được như: tịch thu, tiêu hủy, lập biên bản chuyển ngay cho cơ quan có thầm quyền xử lý, giao cho thân nhân hoặc cho người bị tạm giữ, tạm giam làm thủ tục gửi lưu ký tại cơ sở giam giữ. Do đó, Kiểm sát viên cần lưu ý kiểm tra kỹ các biên bản, quyết định thu giữ đồ vật, tài liệu bị cắm; biên bản ghi lời khai của người bị tạm giữ, tạm giam về việc đem vật cấm vào khu vực bị giam giữ, biên bản ghi lời khai người chứng về việc vi phạm (nếu có), biên bản niêm phong, biên bản bàn giao đồ vật, tài liệu cấm đã thu giữ được cho các cơ quan có thẩm quyền; các quyết định xử lý tài liệu, đồ vật thuộc danh mục cấm của Hội đồng cơ sở giam giữ... trong hồ sơ xử lý vi phạm quy định về việc đem vật cấm vào cơ sở giam giữ, đồng thời phải theo đõi, nắm bắt các thông tin từ sổ theo dõi gửi lưu ký của cơ sở giam giữ.
Để nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác kiểm sát việc tạm giữ, tạm giam, cán bộ, Kiểm sát viên cần chú trọng kiểm sát chặt chẽ ngay từ giai đoạn ban đầu của công tác này, Kiểm sát viên cần kiểm sát việc tiếp nhận người bị tạm giữ, người bị tạm giam của cơ sở giam giữ, đảm bảo thực hiện đúng và đầy đủ các quy định của pháp luật liên quan đến công tác giam giữ, điều này sẽ giúp cán bộ, kiểm sát viên phát hiện những vi phạm, thiếu sót ngay từ ban đầu để kịp thời ban hành kiến nghị, yêu cầu cở sở giam giữ khắc phục ngay, góp phần đảm bảo quyền và nghĩa vụ của người bị tạm giữ, người bị tạm giam được thực hiện đúng quy định pháp luật và nâng cao chất lượng công tác của cơ sở giam giữ.
Về nguyên tắc, khi tiếp nhận người bị tạm giữ, người bị tạm giam, cơ sở giam giữ phải làm biên bản giao nhận người, tài liệu, hồ sơ kèm theo và lập danh sách người bị tạm giữ, người bị tạm giam. Vì vậy, Kiểm sát viên cần lưu ý kiểm tra: Biên bản giao nhận người bị tạm giữ, người bị tạm giam có thực hiện theo mẫu không. Đối với biên bản giao, nhận người, ngoài việc phản ánh đầy đủ thông tin về thời gian đối tượng được giao nhận. Đối với danh sách người bị tạm giữ, người bị tạm giam, phải được lập theo mẫu.
- Kiểm sát việc tổ chức khám sức khỏe, kiểm tra thân thể của người bị tạm giữ, người bị tạm giam: Khi tiếp nhận người bị tạm giữ, người bị tạm giam và trẻ em dưới 36 tháng tuổi đi theo (nếu có), cơ sở giam giữ phải tổ chức khám sức khỏe, kiểm tra thân thể của họ. Việc khám sức khỏe do cán bộ y tế của cơ sở giam giữ thực hiện; việc kiểm tra thân thể người bị tạm giữ, người bị tạm giam phải bố trí người cùng giới tiến hành và thực hiện ở nơi kín đáo. Do đó, đối với hoạt động kiểm sát này, Kiểm sát viên cần lưu ý: Trường hợp Nhà tạm giữ không có cán bộ y tế thì sử dụng cán bộ y tế của Công an cấp huyện để khám sức khỏe. Nếu chưa tổ chức khám sức khỏe ngay được thì cán bộ tiếp nhận phải hỏi để ghi biên bản ghi nhận tình trạng sức khỏe của họ. Biên bản ghi nhận tình trạng sức khỏe của người bị tạm giữ, người bị tạm giam phải có chữ ký của người bị tạm giữ, người bị tạm giam và có xác nhận của bên giao theo mẫu, đồng thời trong thời hạn 24 giờ kể từ khi tiếp nhận người bị tạm giữ, người bị tạm giam phải tổ chức khám sức khỏe cho họ.
Khi kiểm sát Phiếu khám sức khỏe người bị tạm giữ, người bị tạm giam, Kiểm sát viên cần lưu ý phần cuối lời tự khai về tiền sử bệnh tật, sử dụng ma túy hay nhiễm HIV/AIDS phải có chữ ký của người bị tạm giữ, người bị tạm giam. Trường hợp họ khai báo là người đồng tính, người chuyền giới thì cần kiểm sát việc khám, kiểm tra về giới tính của họ; trường hợp người bị tạm giữ, người bị tạm giam khai là có thai thì kiểm sát việc cơ quan đang thụ lý vụ án chủ trì, phối hợp với cơ sở giam giữ đưa họ đến cơ sở y tế cấp huyện trở lên thăm khám để xác định tình trạng thai sản.
- Kiểm sát việc chụp ảnh, lập danh bản, chỉ bản và vào số theo dõi người bị tạm giữ, người bị tạm giam: Việc chụp ảnh, lập danh bản, chỉ bản và ghi sỗ theo dõi người bị tạm giữ, người bị tạm giam là thủ tục bắt buộc mà cơ sở giam giữ phải thực hiện để đảm bảo chế độ quản lý giam giữ. Tuy nhiên, thực tế còn có một số trường hợp cơ sở giam giữ chậm hoặc không tiến hành chụp ảnh, lập danh bản, chỉ bản người bị tạm giữ, người bị tạm giam vì cho rằng trong tài liệu do Cơ quan điều tra đã có danh bản, chỉ bản, khi tiếp nhận vào cơ sở giam giữ không cần thiết phải làm thêm thủ tục này. Khi kiểm sát, nếu phát hiện việc chậm hoặc không lập danh bản, chỉ bản thì Kiểm sát viên cần làm rõ nguyên nhân, trách nhiệm đề kháng nghị, kiến nghị yêu cầu cơ sở giam giữ khắc phục vi phạm.
- Kiểm sát việc thực hiện nhiệm vụ phổ biến, hướng dẫn, giải thích quyền nghĩa vụ của người bị tạm giữ, tạm giam và nội quy của cơ sở giam giữ: Khi kiểm sát nội dung này, cần xác định cơ sở giam giữ có phổ biến, hướng dẫn, giải thích quy định của cơ sở giam giữ cho người bị tạm giữ, tạm giam biết ngay sau khi tiếp nhận.
- Kiểm sát việc kiểm tra và xử lý đồ vật người bị tạm giữ, người bị tạm giam mang theo trước khi đưa vào buồng tạm giữ, buồng tạm giam: Căn cứ quy định tại Thông tư số 32/2017/TT-BCA ngày 19/9/2017 Quy định danh mục đồ vật cấm đưa vào buồng tạm giữ, buồng tạm giam và xử lý vi phạm. Cơ sở giam giữ phải thực hiện kiểm tra và xử lý đồ vật người bị tạm giữ, người bị tạm giam mang theo trước khi đưa họ vào buồng tạm giữ, buồng tạm giam. Trường hợp phát hiện người bị tạm giữ, người bị tạm giam có mang theo đồ vật bị cấm thì tùy theo từng trường hợp mà xử lý những vật cấm đã thu giữ được như: tịch thu, tiêu hủy, lập biên bản chuyển ngay cho cơ quan có thầm quyền xử lý, giao cho thân nhân hoặc cho người bị tạm giữ, tạm giam làm thủ tục gửi lưu ký tại cơ sở giam giữ. Do đó, Kiểm sát viên cần lưu ý kiểm tra kỹ các biên bản, quyết định thu giữ đồ vật, tài liệu bị cắm; biên bản ghi lời khai của người bị tạm giữ, tạm giam về việc đem vật cấm vào khu vực bị giam giữ, biên bản ghi lời khai người chứng về việc vi phạm (nếu có), biên bản niêm phong, biên bản bàn giao đồ vật, tài liệu cấm đã thu giữ được cho các cơ quan có thẩm quyền; các quyết định xử lý tài liệu, đồ vật thuộc danh mục cấm của Hội đồng cơ sở giam giữ... trong hồ sơ xử lý vi phạm quy định về việc đem vật cấm vào cơ sở giam giữ, đồng thời phải theo đõi, nắm bắt các thông tin từ sổ theo dõi gửi lưu ký của cơ sở giam giữ.
Để nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác kiểm sát việc tạm giữ, tạm giam, cán bộ, Kiểm sát viên cần chú trọng kiểm sát chặt chẽ ngay từ giai đoạn ban đầu của công tác này, Kiểm sát viên cần kiểm sát việc tiếp nhận người bị tạm giữ, người bị tạm giam của cơ sở giam giữ, đảm bảo thực hiện đúng và đầy đủ các quy định của pháp luật liên quan đến công tác giam giữ, điều này sẽ giúp cán bộ, kiểm sát viên phát hiện những vi phạm, thiếu sót ngay từ ban đầu để kịp thời ban hành kiến nghị, yêu cầu cở sở giam giữ khắc phục ngay, góp phần đảm bảo quyền và nghĩa vụ của người bị tạm giữ, người bị tạm giam được thực hiện đúng quy định pháp luật và nâng cao chất lượng công tác của cơ sở giam giữ.