Kinh nghiệm ứng dụng công nghệ thông tin trong công tác tự đào tạo, học tập và tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật của Viện KSND tỉnh Gia Lai

Viện KSND tỉnh Gia Lai đã đề ra nhiều giải pháp trọng tâm, chuẩn bị các nguồn lực cả về cơ sở vật chất và nhân lực để triển khai thực hiện tốt các Chỉ thị, Kế hoạch, Đề án của Viện KSND tối cao về ứng dụng công nghệ thông tin, chuyển đổi số trong công tác chuyên môn nghiệp vụ, điển hình như việc “Số hóa hồ sơ vụ án hình sự, dân sự; số hóa văn bản, tài liệu; truyền và nhận văn bản qua thư điện tử công vụ; ứng dụng và xây dựng các phần mềm trong quản lý án, quản lý công việc…Việc ứng dụng công nghệ thông tin, chuyển đổi số được Viện trưởng Viện KSND tỉnh Gia Lai hết sức quan tâm, thường xuyên chỉ đạo sâu sát, không những trong công tác nghiệp vụ mà còn mở rộng và thực hiện rất có hiệu quả trong lĩnh vực tự đào tạo, học tập và tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật, có nhiều nét mới, với nhiều mô hình phong phú về nội dung, đa dạng về phương thức và cách tiếp cận, trên các nền tảng ứng dụng công nghệ thông tin. Cụ thể như:

Một là, “Tuyên truyền, phổ biến pháp luật trên trang thông tin điện tử”: Viện KSND tỉnh Gia Lai đã xây dựng và đưa vào hoạt động Trang thông tin điện tử của Viện KSND tỉnh từ năm 2014. Đây là kênh thông tin tuyên truyền chính thống của ngành KSND tỉnh Gia Lai trên mạng Internet và đã truyền tải nhiều thông tin quan trọng về quá trình xây dựng, phát triển và kết quả công tác thực hành quyền công tố, kiểm sát hoạt động tư pháp của Viện KSND hai cấp tỉnh Gia Lai, đồng thời tuyên truyền đường lối, chủ trương, nghị quyết của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước tới Nhân dân.
Hai là, “Ứng dụng Hệ thống Hội nghị truyền hình trực tuyến” để tổ chức Hội nghị tập huấn về nghiệp vụ và Hội nghị học tập, quán triệt văn bản pháp luật mới (định kỳ hằng năm, đơn vị tổ chức ít nhất 8 Hội nghị tập huấn về nghiệp vụ và một số Hội nghị quán triệt, học tập Nghị quyết, văn bản pháp luật mới).
Ba là, “Ứng dụng công nghệ thông tin để Số hóa hồ sơ vụ án hình sự, dân sự và Số hóa văn bản, tài liệu chuyên môn, nghiệp vụ của Ngành, phối hợp với Tòa án tiến hành Công bố tài liệu, chứng cứ bằng hình ảnh tại các phiên tòa xét xử vụ án hình sự, dân sự”. Đến nay, đã tiến hành công bố tài liệu, chứng cứ bằng hình ảnh tại hơn 168 phiên tòa xét xử các vụ án hình sự, dân sự (155 phiên tòa hình sự và 13 phiên tòa dân sự). Qua đó, mở rộng phương pháp tiếp cận pháp luật trực quan, sinh động, bằng hình ảnh, video để tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật trực tiếp tại các phiên tòa đến người dân.
Bốn là, xây dựng, phát triển mô hình “Thư viện sách điện tử” trên 02 nền tảng: Thứ nhất, trên Trang thông tin điện tử Viện KSND tỉnh; thứ hai, trên phần mềm Zalo, tạo Nhóm “Cùng nghiên cứu thông báo rút kinh nghiệm về nghiệp vụ” (tạo một địa chỉ chung, đăng tải văn bản hướng dẫn nghiệp vụ, thông báo rút kinh nghiệm của Ngành để tất cả cán bộ, công chức Viện KSND hai cấp cùng tham gia nghiên cứu, học tập nâng cao trình độ nghiệp vụ).
“Thư viện sách điện tử” trên phần mềm mạng xã hội Zalo, gồm hơn 20 Sách điện tử tuyển tập gần 400 văn bản Thông báo rút kinh nghiệm và hơn 70 văn bản hướng dẫn nghiệp vụ của Viện KSND tối cao.
Năm là, “tuyên truyền qua mạng xã hội”, như: Thiết lập “fanpage facebook” của Viện KSND tỉnh Gia Lai để có thêm phương pháp truyền tải các bài viết trên Trang thông tin điện tử, phổ biến pháp luật tới đông đảo người dân; xây dựng kênh truyền hình trên mạng xã hội “Youtube” đăng tải gần 100 video clip về các hoạt động của Viện KSND hai cấp tỉnh Gia Lai. Qua đó, đa dạng hóa phương pháp và cách thức tuyên truyền, phổ biến pháp luật chuyên nghiệp hơn, hấp dẫn hơn cả về nội dung và hình thức.
Mới đây, tại Hội nghị sơ kết công tác 6 tháng đầu năm 2021 của ngành Kiểm sát nhân dân, Viện KSND tối cao đã có đánh giá Viện KSND tỉnh Gia Lai là đơn vị có biện pháp, cách làm hay, hiệu quả trong việc ứng dụng công nghệ thông tin để nâng cao chất lượng công tác tự đào tạo, bồi dưỡng, tập huấn nghiệp vụ với việc xây dựng và phát triển hiệu quả mô hình “Thư viện điện tử” và “Tủ sách pháp luật điện tử”, cụ thể như sau:
Xuất phát từ thực tiễn công tác pháp luật của các cơ quan tư pháp nói chung, thực tiễn công tác của ngành Kiểm sát nhân dân nói riêng và nhu cầu tìm hiểu, nắm bắt kịp thời, đầy đủ các quy định của pháp luật của mọi người dân trên tinh thần “quyền được thông tin về pháp luật và trách nhiệm tìm hiểu, học tập pháp luật của công dân” theo quy định của Luật Phổ biến, giáo dục pháp luật; đồng thời để thuận lợi cho việc tra cứu, áp dụng, thực thi pháp luật của cán bộ, công chức tại các cơ quan tiến hành tố tụng, bảo vệ pháp luật (Tòa án, Viện kiểm sát, Cơ quan điều tra, Thi hành án, Thanh tra…) và nhằm tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật trong Nhân dân có trọng tâm, trọng điểm, theo chuyên đề, lĩnh vực…, để bất kỳ ai có nhu cầu nghiên cứu, học tập, tìm hiểu về pháp luật có thể dễ dàng tiếp cận, sử dụng để cập nhật kiến thức pháp luật cho bản thân và gia đình.
Viện KSND tỉnh Gia Lai đã xây dựng “Tủ sách pháp luật điện tử” trên Trang thông tin điện tử của Viện KSND tỉnh và đưa vào sử dụng từ ngày 01/02/2016, đến nay đã hệ thống và xuất bản được trên 80 đầu sách điện tử hệ thống văn bản pháp luật, văn bản hướng dẫn nghiệp vụ và thông báo rút kinh nghiệm của Viện KSND cấp cao, Viện KSND tối cao. Các sách điện tử được thiết kế định dạng “CHM” và “PDF”, có tạo bookmarks - mục lục - rất thuận tiện cho việc đọc và tra cứu.

Hình ảnh Tủ sách pháp luật điện tử của Viện KSND tỉnh Gia Lai
 

Các đầu sách điện tử hệ thống văn bản pháp luật điển hình có trong tủ sách pháp luật như: Bộ luật Hình sự năm 2015 và văn bản hướng dẫn thi hành (gồm 61 văn bản); Bộ luật Tố tụng hình sự năm 2015 và văn bản hướng dẫn thi hành (gồm 111 văn bản); hệ thống văn bản về Dân sự, Tố tụng dân sự, Tố tụng hành chính (gần 300 văn bản); Bộ luật Lao động và văn bản hướng dẫn thi hành (trên 300 văn bản); Bộ luật Dân sự và văn bản hướng dẫn thi hành; Bộ luật Tố tụng dân sự và văn bản hướng dẫn thi hành; Luật Hôn nhân và Gia đình và văn bản hướng dẫn thi hành; Luật Đất đai và văn bản hướng dẫn thi hành; Hiến pháp và Luật Việt Nam (từ năm 1945 đến nay); Tuyển tập 195 Thông tư liên tịch của Viện KSND tối cao với liên ngành Trung ương; Tuyển tập các sách hệ thống hóa văn bản của Viện kiểm sát nhân dân bao gồm hàng trăm Quy chế, Quy định, Chỉ thị chuyên đề nghiệp vụ của Viện trưởng Viện KSND tối cao; Tuyển tập Án lệ và Nghị quyết của Hội đồng Thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao… (Sách điện tử theo chủ đề các luật đều kèm theo văn bản hướng dẫn thi hành).
Đặc biệt, đơn vị đã biên tập, hệ thống lại và số hóa gần 100 văn bản hướng dẫn nghiệp vụ và hơn 350 Thông báo rút kinh nghiệm (TBRKN) của Viện KSND tối cao, Viện KSND cấp cao từ năm 2015 đến năm 2020, xây dựng các sách điện tử định dạng PDF gồm:
- 04 sách điện tử hệ thống văn bản hướng dẫn nghiệp vụ của Viện KSND tối cao (điển hình như: Tuyển tập 32 văn bản hướng dẫn nghiệp vụ về công tác thực hành quyền công tố, kiểm sát giải quyết các vụ án hình sự; 23 văn bản hướng dẫn nghiệp vụ về công tác kiểm sát giải quyết các vụ, việc dân sự, hôn nhân và gia đình, hành chính, kinh doanh, thương mại, lao động và những việc khác theo quy định của pháp luật).
- 15 sách điện tử hệ thống văn bản TBRKN về nghiệp vụ của ngành Kiểm sát nhân dân (trong đó có nhiều sách theo chuyên đề như: Tuyển tập 17 TBRKN các vụ án về Tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản; 12 TBRKN Tội cố ý gây thương tích bị hủy để xét xử về Tội giết người; tuyển tập 31 TBRKN về giải quyết các vụ án tranh chấp quyền sử dụng đất và 54 TBRKN về giải quyết các vụ án hành chính).
Ngoài việc đăng tải sách điện tử trong chuyên mục “Tủ sách pháp luật điện tử” trên Trang thông tin điện tử Viện KSND tỉnh, đơn vị còn xây dựng và phát triển “Thư viện sách điện tử” trên mạng xã hội Zalo, với việc tạo lập Nhóm Zalo “Cùng nghiên cứu Thông báo rút kinh nghiệm” để tăng cường công tác tự học tập, đào tạo, bồi dưỡng trong đội ngũ cán bộ, công chức, Kiểm sát viên nhằm nâng cao kỹ năng, trình độ nghiệp vụ.
Các phần mềm đơn vị đã ứng dụng để làm Sách điện tử gồm: Power chm; các ứng dụng của Microsoft office, foxit-reader, PDF Candy Desktop… Các sách điện tử được đăng tải trên Trang thông tin điện tử của Viện KSND tỉnh Gia Lai tại địa chỉ: https://vksnd.gialai.gov.vn/download/Ebook-Phap-Luat/; Chuyên mục “Ebook - Tủ sách pháp luật điện tử”; cho phép tất cả mọi người tải về miễn phí và thường xuyên được cập nhật thêm văn bản mới.

Việc ứng dụng công nghệ thông tin vào công tác tự đào tạo, học tập và tuyên truyền, phổ biến pháp luật của Viện KSND tỉnh Gia Lai như đã nêu ở trên đã tạo chuyển biến mạnh mẽ trong nhận thức và hành động của mỗi cán bộ, công chức Viện KSND hai cấp tỉnh Gia Lai trong việc nâng cao ý thức, trách nhiệm tự học tập, tự nghiên cứu và tự đào tạo; đồng thời đẩy mạnh, nâng cao chất lượng công tác tuyên truyền, phổ biến pháp luật cả về nội dung và hình thức, hiệu quả hơn và phù hợp hơn với xu thế tiếp cận mới của người dân cũng như của cán bộ, công chức các cơ quan tư pháp trong thời đại công nghệ 4.0. Điều này được thể hiện ở một số nội dung như sau:
Thứ nhất, thúc đẩy việc tăng cường tổng hợp, nghiên cứu, tích lũy kinh nghiệm thông qua các Thông báo rút kinh nghiệm, văn bản hướng dẫn nghiệp vụ của Viện KSND cấp trên để nâng cao kỹ năng, trình độ nghiệp vụ, tăng cường công tác đào tạo, bồi dưỡng theo tinh thần Chỉ thị số 07/CT-VKSTC ngày 23/9/2020 của Viện trưởng Viện KSND tối cao về tăng cường công tác đào tạo, bồi dưỡng công chức, viên chức của Viện kiểm sát nhân dân giai đoạn 2020 – 2025 và những năm tiếp theo.
Thứ hai, tạo một “Thư viện Sách điện tử” để cán bộ, công chức, Kiểm sát viên Viện KSND hai cấp tỉnh Gia Lai cùng nghiên cứu, học tập, rút kinh nghiệm trong công tác thực hành quyền công tố, kiểm sát hoạt động tư pháp nhằm nâng cao kỹ năng, trình độ nghiệp vụ.
Đây là “Một địa chỉ chung để cùng học tập online” của cán bộ, công chức, Kiểm sát viên Viện KSND hai cấp tỉnh Gia Lai trên phần mềm mạng xã hội Zalo. Việc nghiên cứu, đọc sách điện tử trên điện thoại và máy tính bảng thông qua “Zalo” hiện nay cơ bản rất thuận tiện và nhanh chóng, mọi lúc, mọi nơi (không bị giới hạn về không gian, thời gian), đáp ứng nhu cầu tự học tập, nghiên cứu, đọc sách một cách thuận tiện nhất cho công chức đơn vị Viện kiểm sát hai cấp tỉnh Gia Lai; tiết kiệm thời gian tìm kiếm văn bản và tiết kiệm thời gian, chi phí để hệ thống văn bản; đa dạng, phong phú về nội dung truyền tải, học tập. Dung lượng gửi file lên đến 01 GB. Tất cả các đơn vị Viện KSND hai cấp tỉnh Gia Lai và các cá nhân trong nhóm cùng tham gia thu thập, đóng góp, cung cấp tài liệu để mọi người cùng nghiên cứu, tham khảo, vận dụng. Tài liệu đăng lên Nhóm là văn bản điện tử để thuận tiện trong việc nghiên cứu, theo dõi trên các phương tiện như Điện thoại thông minh, Máy tính bảng.
Thứ ba, Sách điện tử (ebook), trong đó có sách điện tử về pháp luật giúp tiết kiệm được không gian lưu trữ sách (01 ebook có thể lưu trữ hàng nghìn, hàng chục nghìn văn bản file word chỉ với dung lượng rất thấp); tiết kiệm được chi phí sản xuất và chi phí mua sách; góp phần bảo vệ môi trường (vì không phải sử dụng giấy để in sách); sử dụng tiện lợi, dễ dàng mang theo, dễ dàng sử dụng mọi lúc, mọi nơi trên các thiết bị điện tử có hệ điều hành như: máy tính, máy tính bảng, điện thoại thông minh; thúc đẩy thói quen đọc sách; dễ bảo quản hơn sách in; xuất bản nhanh và kịp thời đáp ứng nhu cầu người đọc...
Thứ tư, việc xây dựng Tủ sách pháp luật điện tử không những phục vụ đắc lực cho công tác chuyên môn nghiệp vụ của công chức Viện kiểm sát và của công chức làm trong lĩnh vực pháp luật mà còn góp phần phục vụ có hiệu quả cho công tác thông tin, tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật đến mọi người dân trên cả nước. Tạo một kênh thông tin, địa chỉ Thư viện sách điện tử về pháp luật để người đọc dễ dàng tiếp cận kịp thời những quy định mới của pháp luật. Phù hợp với xu hướng phát triển của văn hóa đọc và định hướng chuyển đổi số của Nhà nước; đáp ứng nhu cầu nghiên cứu, học tập, tìm hiểu, áp dụng và thi hành pháp luật trong giai đoạn hiện nay và phù hợp với yêu cầu cải cách tư pháp của Đảng và Nhà nước.

Qua thực tiễn triển khai và thực hiện tại địa phương, chúng tôi có một số đề xuất, kiến nghị như sau:
Một là, đề nghị Viện KSND tối cao, Viện KSND cấp cao cần quan tâm hơn nữa tới công tác hệ thống hóa và số hóa văn bản hướng dẫn nghiệp vụ và thông báo rút kinh nghiệm của Ngành; biên tập, xuất bản thành sách điện tử theo chủ đề, lĩnh vực; kịp thời phổ biến tới cán bộ, Kiểm sát viên toàn Ngành để cùng nghiên cứu, học tập nâng cao kỹ năng, trình độ nghiệp vụ.
Hai là, tăng cường việc hệ thống hóa văn bản quy phạm pháp luật phục vụ trực tiếp cho công tác thực hành quyền công tố, kiểm sát hoạt động tư pháp theo từng lĩnh vực hình sự, dân sự, hành chính... ; chuyển đổi số, xuất bản thành sách điện tử để kịp thời đáp ứng yêu cầu tra cứu, trích dẫn áp dụng văn bản pháp luật trong công tác chuyên môn, nghiệp vụ của cán bộ, Kiểm sát viên, nhất là trong quá trình tranh tụng tại các phiên tòa, tác nghiệp ngoài trụ sở cơ quan và làm việc từ xa.
Ba là, cần có quy định cụ thể của Ngành về công tác hệ thống hóa, số hóa Thông tư, Thông tư liên tịch, Chỉ thị, Quy chế, Quy định của Viện trưởng Viện KSND tối cao, các văn bản hướng dẫn nghiệp vụ và thông báo rút kinh nghiệm của Viện KSND tối cao và Viện KSND cấp cao; một mặt phục vụ kịp thời cho công tác chuyên môn, nghiệp vụ của Ngành, mặt khác tạo một “Thư viện điện tử” lưu trữ kinh nghiệm, tâm huyết, trí tuệ đã được tích lũy qua nhiều thế hệ cán bộ, Kiểm sát viên để tiếp tục nghiên cứu, học tập, xây dựng và phát triển ngành Kiểm sát nhân dân.
Bốn là, đề nghị Viện KSND tối cao tăng cường đầu tư, nâng cấp trang thiết bị phục vụ ứng dụng công nghệ thông tin, số hóa hồ sơ, tài liệu, văn bản và hệ thống an toàn thông tin tại Viện KSND cấp tỉnh và cấp huyện đáp ứng yêu cầu quá trình chuyển đổi số của ngành Kiểm sát nhân dân trong tình hình mới./.