Một số vấn đề cần lưu ý trong hoạt động kiểm sát việc tha tù trước thời hạn có điều kiện

 * Về Quan điểm, nhận thức:

Tha tù trước thời hạn có điều kiện là một quy định mới trong BLHS năm 2015 (Điều 66), nằm trong chế định về miễn, giảm thời hạn chấp hành hình phạt. Quy định này nhằm tạo một cơ chế mới, hết sức đặc biệt được áp dụng đối với người đang chấp hành án phạt tù, mà thực chất là thay đổi biện pháp chấp hành hình phạt tù có điều kiện để người bị kết án tiếp tục giáo dục, cải tạo ở môi trường xã hội bình thường dưới sự giám sát của chính quyền và Cơ quan thi hành án hình sự.
Đây là giải pháp hợp lý theo tinh thần chiến lược cải cách tư pháp, góp phần khắc phục những bất cập hiện nay trong áp dụng án treo, đặc xá. Tuy nhiên, để đảm bảo tính nghiêm minh và chặt chẽ, Luật cũng quy định người đang chấp hành án phạt tù phải hội đủ nhiều yếu tố mới được xem xét áp dụng; Luật cũng quy định loại trừ (cấm) những trường hợp không được áp dụng, quy định người được tha tù trước thời hạn có điều kiện mà cố ý vi phạm nghĩa vụ hoặc bị xử phạt hành chính từ 02 lần trở lên trong thời gian thử thách thì Tòa án có thể hủy bỏ Quyết định tha tù và buộc họ phải chấp hành hình phạt còn lại.
Việc quy định chặt chẽ các điều kiện được tha tù trước thời hạn đối với người đang chấp hành án phạt tù, ngoài kết quả chấp hành án, người được xét phải có đủ các yếu tố nhân thân khác là hết sức cần thiết, bảo đảm ý nghĩa, tác dụng của biện pháp này, phòng ngừa được nguy cơ tái phạm từ người bị kết án, đồng thời tránh lạm dụng, tùy tiện trong quá trình áp dụng biện pháp này.
Tuy nhiên, đây là biện pháp mới, khi áp dụng có thể phát sinh nhiều vấn đề phức tạp trong quản lý, giám sát số đối tượng phạm nhân được tha tù trước hạn, do đó trong quá trình thực hiện chức năng, nhiệm vụ công tác kiểm sát trong lĩnh vực này, cần hết sức chú ý, thận trọng, kiểm tra, đối chiếu từng trường hợp cụ thể bảo đảm việc tha tù trước thời hạn có điều kiện phải chính xác, khách quan, đúng quy định của pháp luật. Tránh để xảy ra sai sót, tạo cơ hội cho những đối tượng nguy hiểm đang chấp hành án phạt tù được ra ngoài xã hội.
  
  *Về hoạt động kiểm sát:

Kiểm sát việc tha tù trước thời hạn có điều kiện là một trong những nội dung của công tác kiểm sát thi hành án hình sự; Quy định tại Điều 19 Quy chế 501 ngày 12/12/2017 của Viện kiểm sát nhân dân  tối cao, nhằm đảm bảo việc xét, quyết định tha tù trước thời hạn của Tòa án, các cơ quan có thẩm quyền tuân thủ theo đúng thủ tục, trình tự và các điều kiện quy định của pháp luật.
Cho đến thời điểm hiện nay, Viện kiểm sát tối cao chưa có hướng dẫn, tập huấn về kiểm sát việc tha tù; Tuy nhiên theo lộ trình thì các cơ quan chức năng đang rà soát lập hồ sơ để tiến hành thực hiện việc đề nghị, xét tha tù trong quý III/2018. Do vậy Viện kiểm sát nhân dân hai cấp thuộc tỉnh Gia Lai cần chủ động cập nhật nghiên cứu kỹ các quy định của pháp luật về tha tù trước thời hạn có điều kiện, để thực hiện tốt hoạt động kiểm sát từ khi lập hồ sơ thẩm định, đề nghị, việc xét quyết định của Tòa án đến khi người được tha tù chấp hành xong thời gian thử thách.
Các căn cứ pháp luật bao gồm:
-Điều 66 Bộ luật hình sự năm 2015;
-Điều 368 Bộ luật TTHS năm 2015;
-Thông tư Liên tịch số:04/2018/TTLT-BCA-BQP-TANDTC-VKSNDTC ngày 09/02/2018;
-Nghị Quyết số: 01/2018/NQ-HĐTP ngày 24/4/2018;

Trên cơ sở 06 nội dung hoạt động cụ thể của Viện kiểm sát hai cấp về kiểm sát việc tha tù trước thời hạn có điều kiện quy định tại Điều 19 Quy chế công tác kiểm sát tạm giữ, tạm giam và thi hành án hình sự.

Đối với Viện kiểm sát nhân dân cấp huyện, cần chủ động nghiên cứu nắm chắc các quy định của pháp luật nêu trên đối chiếu với nội dung, phần việc của mình để thực hiện tốt vai trò, nhiệm vụ hoạt động công tác kiểm sát theo luật định.